رژیم افزایش وزن صحیح شامل افزایش تدریجی وزن است. در رژیم افزایش وزن ، نظم و دقت و توجه به کنترل‌های مکرر رژیم غذایی و افزایش وزن بسیار مهم است زیرا افزایش بی‌رویه وزن در طی برنامه غذایی منجر به افزایش بیش از حد درصد چربی بدن می‌گردد که در پی آن باید از رژیم چاقی کمک بگیریم. همچنین این رژیم مبتنی بر افزایش اشتها، توجه به ذایقه فرد و تلاش در جهت افزایش بافت عضلانی بوسیله فعالیت‌های ورزشی قدرتی و جلوگیری از افزایش درصد چربی می باشد. این نکته را باید بدانیم که تناسب بدنی و داشتن اندام و هیکلی زیبا صرفاً، به معنی لاغر بودن بیش از حد نیست.
در واقع تناسب بدنی زمانی اتفاق می‌افتد که بین قد و وزن و سن یک فرد تناسب منطقی وجود داشته باشد. از اینرو با وجود اینکه خیلی از افراد به دنبال کم کردن وزن و لاغر شدن هستند، بسیاری دیگر از لاغری مفرط رنج برده و به دنبال راه‌ها و تکنیک‌هایی به منظور اخذ رژیم افزایش وزن خود هستند. افرادی که از کاهش وزن خود شکایت دارند به علت نارضایتی روحی فراینده با قدرت و توان جسمی پایین و کسالت و ضعف مزمن نیز رو به رو خواهند شد. بنابراین داشتن وزن متناسب علاوه بر زیبایی و خوش اندامی یکی از نشانه‌های سلامتی در افراد است که یا بسته به شرایط بدنی افراد یا از طریق رژیم افزایش وزن یا رژیم لاغری بدست می‌آید.
متقاضیان رژیم افزایش وزن چه کسانی هستند؟
افرادی که توده بدنی یا شاخص BMI کمتر از 18.5 دارند لاغر محسوب می‌شوند. درصد نرمال چربی دربدن در زنان بین 20 تا 30 درصد و همین طیف نرمال برای مردان بین 15 تا 20 درصد است. حال اگر درصد چربی در زنان زیر 15 درصد از کل وزن بدن (و برای مردان زیر 12 درصد برسد، لاغری محسوب می شود.
بررسی های آزمایشگاهی در رژیم لاغری
پیش از دریافت رژیم افزایش وزن می‌بایست علل لاغری مفرط بررسی شود که می‌تواند برخاسته از علل گوناگونی باشد. انجام آزمایشات مرتبط با تشخیص لاغری مفرط پیش از دریافت رژیم افزایش وزن به طراحی رژیم غذایی مناسب کمک قابل توجهی می‌نماید. اهم بررسی‌های آزمایشگاهی شامل تست کم خونی، تست تیرویید و تست قند خون البته به صورت ناشتا و انجام آزمایش ادرار و مدفوع در کنار آزمایش‌های اندازه گیری میزان ویتامین‌ها و املاح است که به تشخیص علل بروز لاغری مفرط کمک می‌کنند.
لاغری مفرط زمینه‌ساز بیماری‌ها
توجه به درمان لاغری مفرط گذشته از جنبه عدم زیبایی و کاهش جذابیت از یکسو و ضعف و عدم چالاکی و خستگی زودرس می‌تواند زمینه‌ساز بروز بیماری‌هایی بخصوص اختلالات هورمونی در خانم‌ها باشد. از اینرو دریافت یک رژیم افزایش وزن مناسب برای مقابله با عوارض آن حائز اهمیت است. توجه داشته باشید که بافت چربی یک بافت زاید و بلااستفاده نیست بلکه بافت چربی محل ذخیره و نگهداری بعضی از هورمون‌ها بخصوص هورمون‌های جنسی در بانوان است که با کاهش این بافت از مقدار این هورمون‌ها نیز کاسته شده و در نتیجه با علایمی چون اختلال در قاعدگی و بر هم خوردن نظم آن و یا قاعدگی‌های دردناک همراه می‌باشد. از اینرو باید در رژیم افزایش وزن، به تعادل میزان مناسب چربی های سالم در برنامه غذایی افراد گنجانده شود. عوارض بیماری‌های ناشی از لاغری مفرط در دو دسته جسمی و روحی بروز می یابند که مهمترین آنها عبارتند از:
- بیماری‌های جسمی مانند انواع کم خونی، دیابت تیپ یک، پر کاری تیرویید عفونت‌های مزمن و مخفی مانند عفونت‌های ادراری مشکلات گوارشی مانند خونریزی‌های مخفی سیستم گوارش، اختلالات جذب و سایر موارد
- بیماری‌های روحی روانی مانند انواع بی اشتهایی‌های عصبی از جمله آنورکسیا نوروزا
رژیم افزایش وزن کلید رهایی از عوارض شایع لاغری مفرط
لاغری مفرط به معنای دریافت ناکافی انرژی و مواد مغذی در بدن است. که در نتیجه آن وزن بدن فرد به شدت کاهش می یابد و در جدول تناسب قد و وزن، شاخص وزن زیر نمودار قرار می‌گیرد. لاغری مفرط در بعضی موارد منشأ روانی و عصبی نیز دارد و همانند چاقی ممکن است در اثر یک شوک روحی، وزن بدن فرد به طور ناگهانی کاهش پیدا کند. در برخی موارد نیز زمینه ژنتیکی داشته و نقش توارث را نیز نمی‌توان نادیده انگاشت. کاهش وزن، کاهش وجود ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم را نیز در بدن به دنبال دارد. از اینرو می‌بایست با مشورت گرفتن از متخصص و کارشناسان خبره یا اتخاذ یک رژیم غذایی افزایش وزن مناسب و اصولی از از شایع ترین عوارض لاغری مفرط مانند کم خونی، پوکی استخوان، بی‌حالی، ریزش شدید موها، خراب شدن پوست، کاهش بهره هوشی، احساس خستگی دائم، ایجاد خلل در حرکات بدنی و افسردگی در افراد رهایی یافت.
راه‌کارهای کلیدی در رژیم افزایش وزن
پیش از هر اقدامی در خصوص اتخاذ رژیم ، آزمایش خون بدهید تا از میزان ذخیره بدنی خود (قند، چربی، هموگلوبین، زینک، ویتامین بی و … ) آگاه باشید. پس از آن قد و وزن خود را اندازه‌گیری کنید و با به همراه داشتن این اطلاعات به پزشک تغذیه یا مرکز خدمات درمانی معتبر برای دریافت رژیم افزایش وزن مراجعه کنید. معمولاً تجویز داروهای اشتها آور و مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی به شکل قرص، کپسول، شربت، آمپول و سرم در کنار رژیم غذایی، می‌تواند تا حد زیادی به نجات شما از این وضعیت کمک کند که می‌بایست حتماً به دستور و تجویز پزشک متخصص رژیم افزایش وزن صورت پذیرد
درمان‌های خانگی در رژیم افزایش وزن
1. خوردن صبحانه را فراموش نکنید.
2. هیچ یک از وعده‌های غذایی را حذف نکنید.
3. در طول روز از میان وعده‌هایی مثل خرما، انجیر خشک، دانه‌های روغنی، آبمیوه‌های طبیعی و دسرهای کوچک استفاده کنید.
4. شب‌ها میوه فراوان بخورید.
5. در طول روز از آب آشامیدنی به شدت استفاده کنید.
6. مصرف چای، شکلات تلخ و چای سبز را به حداقل برسانید.
7. ورزش‌های سبک و پیاده‌روی‌های کوتاه مدت را فراموش نکنید.
نکات کلیدی داشتن رژیم افزایش وزن موفق
لاغری شدید همانند چاقی مفرط زیان‌بار است و سبب بروز مخاطراتی مانند کم خونی، ریزش مو، پوکی استخوان، اقسردگی و اختلالات دستگاه گوارش می‌شود. اهم نکات کلیدی برای داشتن رژیم افزایش وزن موفق عبارتند از:
- میزان کالری مورد نیاز برای بدن خود را مد نظر بدانید تا پزشک شما رژیم افزایش وزن متناسبی برای شما ارائه نماید
- باید یاد بگیرید که از غذا خوردن لذت ببرید و با اشتها غذای خود را مطابق با برنامه میل فرمائید. رژیم افزایش وزن پروسه‌ای زمان‌بر بوده و باید حتماً تحت نظر پزشک و متخصص تغذیه و سلامت باشد.
- هرگر میان‌وعده‌های غذایی را فراموش نکنید و سر زمان غذا بخورید. چون می‌خواهید از رژیم غذایی مناسب استفاده کنید، برای سالاد می‌توانید از چربی‌هایی مانند روغن کانولا، کره بادام زمینی و روغن زیتون استفاده کنید
- برای افزایش اشتها طبق رژیم ، فعالیت بدنی مانند ورزش و پیاده‌روی را لحاظ فرمائید تا سبب افزایش اشتهای شما شود.
- به جای صرف سه وعده‌ی غذایی بزرگ، 5 الی 6 وعده غذایی متعادل و مناسب را در رژیم افزایش وزن بگنجانید.
- مصرف پودرهای پروتئینی و نوشیدنی‌های مکمل‌های تغذیه‌ای بین هر وعده غذا و یا حین غذا خوردن تحت نظارت متخصص رژیم غذایی
- مصرف نان سبوس‌دار و کره بادام زمینی در وعده صبحانه
- استفاده از کره برای پخت سبزیجات، مایونز برای سالاد
- استفاده از تخم مرغ برای تهیه‌ی سوپ، سس و نان یا افزودن تخم مرغ پخته به سالاد
- مصرف مولتی ویتامین و مکمل‌های برای متقاضیان رژیم افزایش وزن
- مصرف شکلات سیاه دارای آنتی اکسیدان
- مصرف شیر، آب میوه برای افزایش کالری. اما اجتناب از نوشابه
به یاد داشته باشید رژیم افزایش وزن به معنای پر خوری نیست بلکه هدف این است که برای دستیابی به تعادل در وزن و تناسب اندام دست یابید. شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت «وزن من» با پشتوانه‌ی تجربه متخصصین سلامت، تغذیه و تناسب اندام به صورت آنلاین برنامه رژیم افزایش وزن را دریافت کنید و از مشاوره‌ی متخصصین ما بهره‌مند شوید.
